Saturday 9 July 2016

Mipui Aw 10.7.2016

MIPUI AW
KARTIN CHHUAK
Vol. XXII Issue No. 28 Kristian Thalai  Pawl  Saikhamakawn Branch  Pathianni Dt.10.7.2016

KOHHRAN PROGRAMME
Ni 10.7.2016 (Pathianni)
Chawhma Inkhawm
|antu              : Pi Laithangpuii
Zirlai 25-na    : “ Thlarau Thianghlim leh Chhandamna”

Chawhnu Inkhawm
Thuhriltu: Pu Siamliana

                        Zân inkhawm
Thuhriltu: Upa R.Lalngena
            Zan Inkhawmah hian Bial Masihi Sangati rawngbawlna Campaign minute 15 hun hman a ni ang. Campaigner:-Upa R.Thangmawia, Fin. Secretary 

K|P INKHAWM PROGRAMME
Ni 11.7.2016 (Thawh\anni Z^n)
Hruaitu           : Nl. Lalrinchhani
|antu              : Tv. Lalhruaitluanga
                         s/o Upa Lalzuiliana
Thuhriltu       : Pu Lalchhandama
Thilpek lakh- : Nl. Lalmuanawmi
awmtute           leh Nl. Vanlalruati
Zai hruaitute  : Tv. C. Laldinpuia
(1-15 July)  leh Tv. Abraham Lalnunthara
Key Boardist  : Tv. R. Lalawmpuia

KOHHRAN HMEICHHE
 INKHAWM PROGRAMME
Ni 12.7.2016 (Thawhleh Z^n)
            Kristian Chhungkaw pual hun hman a ni ang.

KOHHRAN PAVALAI
INKHAWM PROGRAMME
Ni 14.7.2016 (Ninga Zan)
Hruiatu         : Pu H. Remtluanga
Tantu             : Pu C. Lalremruata (Mafela)
Thuhriltu      : Pu Lalrinpuia
Khuangpu    : Pu C. Zakhuma leh
                         Pu T. Lalrinthanga
Thilpek lakhawmtu:Pu Lalthanhranga Ralte

SERMON

CHANNA A NI LO
“Kei atan zawng nun hi Krista a ni si a, thih pawh hlawkna a ni.” (Philppi 1:21)

            Sual avangin hliam i tuar a, natna hrehawmna leh manganna te, sawi chhiat leh hmuhsitna tinreng nen, chu mai ni lovin i nunhlui kalsanin Lal Isua Krista nun thar tho leh nun i \awmpuia chin khawvel i thlir a, tam tak ch^n ah i inngai tiraw? A dik alawm khawvel kan thlir chhung chuan kan tih \hin te kan lo ti leh \hin, mahse Lalpa avangin ti thei tawh lo dinhmunah kan lo awm tawh si a, mahse chan ta viauah kan inngai a ni thei, tichuan rethei leh malsawmna dawng ta lo ah kan inngai \hin.
            Mahse i ch^n lo asin, sual i bawiha i tang Lalpa’n a chhanchhauk che a, chatuan hremhmun a kal tur chu chatuan nun i lo nei zawk a ni lawm mi? Engatinge ch^n ah i la inruat, thlir tur dik Lal Isua Krista hi thlir la lawmna hlirin i lo khat ang. A hmangaihna  nasat em avanga a neih chhun pawh ui lo tu Lalpa hi thlir zawk zel ang che aw. Kan hmangaih ten min kalsan a, khawvel sum leh pai kan hmuh \hin Lalpa duh lo dan te kan tih a lo rem tawh lo a, kaqn kalsan a, mahse maw ch^nna a ni lo. Nunna kan neihna tur zawkin a ni lawm mi chungte chu kan kalsan ni?
            Lalpa’n kan tan hun min buatsaih sak a, chatuana nunna lallukhum ngei chu kan tan min pek a tiam asin, a ropui zia hi mihring finna hian a sawiin a ngaihtuah chhauk zo lo, chu hmun chu i ta a ni asin. Engtik lai pawhin chu hmuna lut thei turin a sawm che a, i lo chhang ta a, Lalpa lawm dan tur leh a hlim tur zia i lo ngaihtuah ngai em? Chuti chung chuan khawvel thil te chu ch^nah i la inngai dawn chauh em ni? Saul avanga i hliam tawrh te natna leh hrehawmna te awm tawh lohna hmun zawk chu thlirin ch^n ah i la inngai thei dawn em ni? I nu pum chhunga i awm hma pawh a hre tu che Lalpa hian i tana \ha tur chu a hria asin, amahah engkim hlanin nghat la, aman a ti vek dawn asin.
            Khawvelin nun hlimna thuruk a pe thei lo che a, sum leh pai leh khawvel hausakna zawng zawng pawhin a lei theih loh chatuan nunna Lalpa’n a pek che hi ropui i ti lo em ni? Lal Isua nun nei tluka hausakna dang a awm dawn chuang em ni? Thingzaina in an zai bung, meipui leh khandaih an hmachhawn, mahse an zam lo asin, an tan chatuan nunna zawk chu thlirin an natna te chu Lalpa’n a lo ti dam tawh zawk dawn  tih an hri a, huaisen takin an kal a, Setana chu Lalpa zarah an hneh zel \hin.
            Saruakin i lo piang a, Lalpa hnenah saruak v>kin i let leh dawn, ch^nna tur a awm lo asin, i tan thih pawh hlawkna rangkachak khawpuiah tlantu Lal Isua Krista fakin nunna lallukhum khumin ch^nna ni lovin nunn neiin i fak kumkhua tawh zawk ang. 

                                                     
EDITORIAL  BOARD

Editor :                               f             
Pu R.Lalmuanpuia          9612159842
Jt.Editor:
Tv. F.Laldingliana           9862378567
News Editors :
Pu Tommy Zirnuntluanga   9862913684
Tv. Laldinpuia                         9862813325
Tv. Pc.Vanlalhriatpuia   9862732381
Tv. Lalnunzira                         9862664253
Tv. Lalzirliana                         9862381918
Circulation Manager:
Tv.Lalrinawma Sailo       8974945579
Nl. C.Zosangliani        8731005507
Editorial.........?


CHHELNA
            Kan Pathian chuan Amah ringtute hi hlim tak leh a nuam zawng lam zâwng ringawtte, kan thiltihna kawng tinrêngah hlawhtlinga vânnei reng turte leh amah avânga ropuina chang reng turin min ti rêng rêng lo. Krista avânga tuar tûrte, chân tûrte, mualphona thleng pawha hmachhawn tûrin min buatsaih a ni tih hi kan pawm  a, chumi kawng zawh ngam tura ringtute kan inbuatsaih a, chhelna kan neih a \ul hle mai.
            Tin, he khawvela kan awmchhûng hian natnate, lungngaihnate, thlaphânnate pawh kan tawh tûrin Pathianin alo dah tel bawk a, ringtu chhungkua ten thihna kut vawt a pumpelh bik hauh lo, lungngaihna leh thlaphân manganna in a chîm buai reng tho mai; Pathian remruat a nih tlat avâng a ni. Nimahsela englâipawha min vênga min awmpui rengtu Pathian chuan natna leh manganna ruama kan awmlai pawhin amah ringtu te chu chhel taka tuar thei turin min pui zawk \hin a ni.
            Hebrai ziaktu chuan, ‘chhel taka a tuar chhuah hnûin thil tiam chu a hmu ta ngêia,’ tiin  alo sawi ang hian, Kan tum ram thleng tur hian chhel takin i awm ang u.

ARTICLE
RÛL CHUK CHUNGCHANGA HRIAT TUR PAWIMAWH
            Mizoramah hian rûl chi hrang 50 chuang an awm tih chhinchhiah (record) tawh a ni a, chi thar la hmuh belh zel a ni bawk. Chung rûl zîngah chuan tûr (venom) nei chî chu chi 8 awm anga sawi theih a ni. Tin, India ramah hian kum tinin rûl tur neiin a chuk vawi 2,50,000 vel thleng \hin anga chh<t a ni a, chung zinga vawi 50,000 vel chu thihna thlen khawp a ni. Rûl chuk zawng zawng zînga zaa sawmsarih (70%) hi rûl tûr hlauhawm lo chuk a ni. Rûl tûr neiin a chuk zaa sawmnga (50%) hi tûr tichhuak kher lo chuk (dry bite) a ni a, a bak zaa sawmthum (30%) chauh hi thihpuina tham tura chuk (lethal dose) a ni. Chungho pawh chu damdawi nena enkawl awlsam takin a dam thei. Rul chuk ka haw lo tih hriat chian loh vang mai mai a ni. Mihring zingah rul tur haw lo kan awm lo.
            Heng bakah hian hriatna thazâm leh lung hnathawh tibuai thei tûr (neurotoxin/cardiotoxin) pai chi (rûlngân, rûl-thi-hna, chawnglei, khuavangrûl etc.) bîkah chuan a chukna hmuamhmä leh a vël chu tâwt lutuk lova tuam a \ha. Mahse, cytotoxin/haemotoxin tûr (tisa ei chhe thei) nei chi rûl (rûltuha, rûlmuk, etc)-ah chuan tuam loh a him.
            Rûl chukna pemah hian a malin emaw, a kawpin emaw rûl ngho hmuamhma a lang \hin. Rûl chukna hmuamhma bul velah emaw, a chukna hmun azirin bân emaw, ke emaw dung tluanin a na-in a vung vak \hin. Chilthli a tla a, an chil a phuan a, luhai leh luakchhuakin an awm a, an pumthuar a na-in an tha a khawng a, an khua a sikin thawk an harsat a, an marphu a rangin an mut a chhuak a, an lu a haiin nikhaw hre lovin an awm thuai thei a, damdawi in hnai ber panpui vat a \ha ber.
Tih loh tur:
1) |âwn/hren khalh (Tourniquets) loh tur : Rûl chukna hmuamhmâ chu hruiin emaw, puanin emaw tawnkhalh hauh loh tur.
Rûl tûr dang tur khawp chuan thisen kal thei lo khawpa hren täwt a ngai a, chutianga kan hren chuan thisen a kal theih loh avangin zai (surgery)-a, tan a ngaih phah hial \hin. Midangin an lo hrêng tawh a nih erawh chuan damdawi in thlen hma chuan phelh tawh loh tur a ni. Mi thiam bik (medically qualified) kan nih loh chuan tih ve ngawt loh tur.
2) Zai hawn loh tur : Rûl tûr lak chhuah/tihchhuah duh vanga a chukna hmuamhmâ zai kak hi tih miah loh tur.
Rûl kâah hian a tûr mai bakah natna hrik tam tak a awm a, a hmuamhmâ zai hawn belh hian natna hrik luhna remchang (chance) a tihsan mai bakah a tuartu tân a na thlawn mai a ni.
3) Fawh/hip chhuah loh tur : A chukna hmuamhmâ zai hawn hnu chuan rûl tûr chu fawh/hip chhuah loh tur.
Rûl tûrah hian chemical chi khat ‘Hyalurondase’ a awm a, chu chemical chuan rûl tûrin taksa a luh rualin hriatna thazâm (nervous system) leh lung hnathawh (cardiovascular system) tibuaiin lung (heart)-ah rang takin a sem darh nghal \hin. Minute 3 ral hnuah phei chuan a tûr lût zawng zawng atanga 0.1% (hmun sangkhata \hena hmun khat) pawh a hîp chhuah theih tawh loh.
4) Silfai loh tur : Rûl chukna hmuamhmä bul vèlah hian rûl tûr leh rûl ka chhûnga natna hrik a kai tel \hin avangin sil loh a him ber. Sil zawngin heng rûl tûr leh natna hrik kai hi taksa pem dangah tih luh palh a awl em em a, chutiang a nih hlauh chuan hmun hnihah kan chuktir tihna a ni.
Tih tur:
Rûl chuk enkawl dan pawimawh hmasa ber (first-aid) leh vantlangin kan tih theih chu hetiang hi a ni:
1) Chuk nawntir/mi dang chuktir loh tur : A damlo (tuartu) leh a vela awm te a chuk tawh loh nân fimkhur a pawimawh. Rûl chu thah emaw, man emaw kher tum loh tur a ni a, \ha taka tleng bo tir mai a \ha.
2) Rilru fîm put tur : Damlo chu a chi-ai loh nan \awngkam leh aw (voice) zaidam taka thlamuan tur a ni. A chi-ai a nih chuan a lungphu a rang a, rûl tûr hnathawh a tichak \hin. Damlo awm dan (position) chu a hahdam thei ang bera siam rem a, hahdam taka awmtir tur a ni.
3) Phelh thâwl tur : Rûl chûkna hmuamhmâ leh a vel chu nasa takin a vûng \hin a, chuvangin an thawmhnaw inbel lai phelh thawlsak tur a ni a. A chukna hmun azirin a sana, ngûn, zungbun, pheikhawk, etc. hlihsak thuai thuai tur a ni.
4) A taksa siam rem tur : A chukna hmuamhmâ chu a lung (heart) aia hniama awmtîr tur a ni a, hahdam leh che lo thei ang bera awmtir tur a ni .
5) Hmanhmawh tur : Second tin kha nunna leh damna inkar hriltu a ni thei, phîlî lo leh chi-ai si lova chet zung zung a \ha. A rang thei ang berin damdawi in panpui a \ha ber (Damdawi in hi mêl tam taka hla pawh ni se, theih anga ranga pan mai tur a ni).
6) Puithuna âtthlàkah buai loh tur : Rûl chuk damdawi leh enkawl dan finfiah loh (without scientific proof)-ah inhambuai loh tur. Soda-a inchiu te, Khaini barh, Tengteremu hiptir leh Ar mawng hiptir tih vel te hi tih miah loh tur, hun \ha khawh ralna mai mai a ni.
7) Tanpuitu : A theih hram chuan damlo chu kea kaltir loh tur a ni. Chutiang tur chuan \anpuitu zawng la, damdawi in hnai ber panpui nghal tur a ni. |anpuitu an awm hnai lo a nih pawhin kaihkuah emaw, tiang hawltir emaw-a, hahdam thei ang bera kaltir tur a ni a, a chukna bâwr chu tihchet loh a him ber.
8) Ei tur leh in tur pek loh a \ha : Damlo chu ei tur leh in tur pêk loh a him. Zu lam chi phei chu pêk hauh loh tur.
9) Natna lan chhuah dan azira enkawl dan (Symptomatic Treatment) : Damlo chu a thâw a hah viau chuan CPR (thawk lama harsatna nei thawk la tura \anpui dan) pek tur a ni. A na hle tih hriatpui reng tur a ni a, paracetamol pek a \ha. Chutih rual chuan na chhäwkna \henkhat hian lungphu a tirang a, chu chuan rûl tûr hnathawh a tichak thei tih hriat tur a ni.
Hriat belh atan:
Rûl hian mihring tân pawimawhna tam tak an nei a, chung zinga \henkhatte chu :-
1. Lo neitute \hian an ni : Rûl hian sazu an ei nasa a, an inthlah pung chak lutuk tur vêngtu \ha tak an ni. Rûl hi awm lo ta se, tuna Asia ram buh thar zaa panga (5%) vel hi sazuin a ei ral tura ngaih a ni.
2. Damlo te \hian an ni : Rûl tur atang hian damdawi chi hrang hrang hmuhchhuah tawh a ni a, hmuhchhuah tur tam tak a la awm tih hriain zir chian chhoh mek a ni. Rûl tûr atang vëk hian rûl chuk damdawi an siam \hin a ni.
3. Tourism : Rûl hi khualzin hipna \ha tak a ni. Ram tam takah chuan an rama rûl hmangin khualzin an hîp lût nasa hle. Mizoram pawh hian hei hi zin mi kan hip theihna kawng (potential) \ha ber zinga mi a ni. Rûl hian mihring chuk an tum ngawt ngai lo. Mizorama rûlin mihring a chuk chhan tam ber chu mihringin thah/man an tumna lama an chet sual vang a ni ber. Rûlin mihring a chuk chhan chu:
1. Thawn thut (startled) vang te,
2. Hual chèp (cornered /threatened) vang te,
3. Chhaih kawlh (enraged) vang te a ni.
Rûl hian mihringte hi an huat vang emaw, phuba lâkna atân emaw an chuk ngai lo. Anmahni inven ve nâna Pathianin a ruatsak a ni. Thil nung hrang hrangte in-khai-chhawn-diata inrintawnna (eco-system)-ah pawimawhna tak an nei a ni tih hriain, thah loh hram tum zawk tur a ni.
           
BENG TIVÂR


QUIZ
Spot the difference:


Hming : ________________________________
Section: ________________________________
            Chhanna leh lawmman hi Circulation Manager Nl. C.Zosangliani emaw Tv. Lalrinawma Sailo hnenah thehluh tur a ni a, thai dik hnem berin lawmman an dawng anga, tihdik zat in ang an awm anih chuan \hum vawr a ni ang.

DIRECTORATE OF LAND REVENUE AND SETTLEMENT MIZORAM:AIZAWL
HRIATTIRNA
            Pu Lalrinliana s/o Lalpianga(L) of Saikhamakawn hian a LSC No. 104603/01/169 of 2005 Saikhamakawn veng a mi hi a ti bo a rawn insawiin Office-ah re-issue a rawn dil a. A dil anga tihsak a rem lohna tur chhan engpawh hria chuan Chanchinbu a chhuah a\anga ni 30 hma ngeiin a hnuaia address ziakah hian hriattir tur a ni. Hetiang LSC pek chhuah leh a lo nih chuan LSC hmasa chu cancel nghal a ni.
Sd/-     Director
Land Revenue & Settlement  Mizoram:Aizawl (3-3)

PAVALAI FELLOWSHIP PROGRAMME
10.7.2016 (Chawhnu Inkhawm ban)
A hmun     : Sunday School Hall
Hruaitu     : Pu Kamzawngliana
Hla zira hun hman a ni ang

TBZ NEIHTHIL THEHKHAWM
A hun    :11.7.2016,  dar 7:00 pm
A hmun : Pi Lalngaii In
Hruaitu  : Pi Lalthanchami
|antu     : Pi J.H Pekmawii

HRIATTIRNA
               Saikhamakawn vengchhungah AMC in Parking fee khawn turin thu a ti tlu a, Day Parking Area pawh hetiang hian a siam a, Pu Phirthanga In leh Pu C.Zakhuma h/o Pi Dengi te inkar hi a ni a, helai hmun luah a motor dahtute chuan fee hi an chawi a ngai tawh a, fee chawi lo chuan helai hmun ah hian motor dah a remchang dawn lo a ni tih kan inhriattir a ni e.
               Saikhamakawn huam chhung ram neitute Chêkbâwk leh Ramri lama ram leh huan neiten kan huam ram chhunga kalkawng awmte ni 16.7.2016 (Inrinni) ral hma a tihfai tur tih kha chawlhkar khat ala awm a, hemi hun chhung hian tihfai tur neite chuan tifai turin kan inhriattir leh a ni e. Kawng\hut zawl chin chauh ni lovin kawngka, kawngba hnim nen a sialfai vek tur a ni e. Hun tiam chhunga ti fai lo chu Local Council in Action a la dawn a ni. 
Sd/- (R.BIAKTHANSANGA)
Secretary
Saikhamakawn Local Council

ADVERTISMENT
HRIATTIRNA LEH NGENNA
            Mipa leh hmeichhe kekawr leh Kamis engtiklai pawhin ka \hui thei ta e, min rawn pan \heuh turin kan ngen a che u.
            Pu Rochungnunga, Local Council Member te in hnuai berah kan awm e.

In \hian,
Lalthanliana Ngente
Ph.: 8415843295

CAMPING NEI DAWN
               Ni 11 - 16.7.2016 (Mon - Sat) hian Moria Group chuan Chhandamna Camping Sunday School Hall-ah a buatsaih leh dawn a. Pathian duhna nei a tuihal apiangte he Camping-ah hian a luh theih e. Camping-a lut turte chuan mutbu leh Bible ken \heuh tur a ni e. Mobile Phone kenluh phal a ni lo. Ni 11.6.2016 (Thawh\anni) zan dar 7 aia tlai lovah Camp lut duhte chu luh kim vek tur a ni e.

“TIAM TLAT E“ TI DAWN
            R. Lalhmingsanga s/o Upa R.Lalngena, Saikhamakawn leh Lalthanmawia d/o H.T. Malsawma, Saikhamakawn te chuan ni 14.7.2016 (Ningani) dar 7:00 am ah hian Saikhamakawn Kohhran Hall ah “Tiam Tlat  E” an ti dawn.
            Fanau maltluan chawia nupa inlungrual taka damchhunga lengdun turin  Mipui Aw Editorial Board te chuan duhsakna kan hlan e.

DIRECTORATE OF LAND REVENUE AND SETTLEMENT MIZORAM:AIZAWL
HRIATTIRNA
            Pi Khawlchhingi d/o Ngura (L) of Saikhamakawn hian a LSC No. 1253/89, ZRC Bld., Saikhamakawn veng a mi hi a ti bo a rawn insawiin Office-ah re-issue a rawn dil a. A dil anga tihsak a rem lohna tur chhan engpawh hria chuan Chanchinbu a chhuah a\anga ni 30 hma ngeiin a hnuaia address ziakah hian hriattir tur a ni. Hetiang LSC pek chhuah leh a lo nih chuan LSC hmasa chu cancel nghal a ni.

Sd/-
Director
Land Revenue & Settlement
Mizoram : Aizawl

Zanin inkhel tur
EURO 2016 FINAL
France Vs Portugal
               Zanin zanlai dar 12:30 hian Euro 2016 Final chu Stade de France Stadium-ah khelh a ni dawn. Referee - Mark Clattenburg.

TUALCHHÛNG

,Pi Dengthangpuii m/o Lalramenga te chhungkua chu Pu Lalchhanhima in (Ch.Sec) a\angin Pu C.Lalhruaia (V.Sec) te inhnuaiah an insawn.

,|hatluangi chu Pu Ngura Sailo (V.Sec) te in a\angin Pi Lalchhanhimi (V.Sec) te inhnuaiah a insawn.

,Pu KC Khaia (T.Sec) te chhungkua chuan chhungkaw mamawha hman atan Scooty (Flyte) an lei thar.

,Pu Khualkunga h/o Lal\anpuii (V.Sec) te chuan chhungkaw mamawha hman atan Car (Nano) an nei thar.

VENGCHHUNG A|ANGA GRADUATE THAR KAN HRIAT THEIH TE

Arts
1)Lal\hakima s/o Chhakchhuakvunga (L) -                B.A (English) - IIIrd Div.
2) Vanlaltlani d/o B.Lalrinzaua-
B.A (Economics) - IIIrd Div.
3) Andrew C.Lalnunsanga w/o Lalthantluangi- B.A (General) - IIIrd  Div.
Science
1) Lalawmpuii Chawngthu d/o C. Lalduhsanga - B.Sc (Environmental Science) - Ist Div.
{Lalawmpuii hi Mizoram University  Environmental Science department a\angin pathuma (3)-na a ni}
2) Zomuanawma s/o Lalrochama -
B.Sc (Botany) - Ist Div.

Commerce
1) David Vanlalruata s/o Thangluaia - B.Com - Ist Div.

            Kan veng a\anga Graduate thar te Mipui Aw Editorial Board te chuan thinlung takin kan lawmpui a,  an kal leh zelna turah duhsakna kan hlan e.

BO CHHAR
            Kan in kawta Nihliap, Puan leh Êm theihnghilh chuan kan In ah lam theih a ni e.

Upa Zonunmawia
Vanapa Section

https://www.facebook.com/groups/SKKthalaipawl/
Saikhamakawn K|P e-mail : ktpskk@gmail.com   &   ktp_skk@yahoo.com



PUBLISHED BY LITERATURE SUB. COMMITTEE K|P SAIKHAMAKAWN  BRANCH, COPIES : 350


No comments:

Post a Comment